Κοντά στη Φιγαλία και σε υψόμετρο 1.130 μ. η σιωπή των βράχων αγκαλιάζει ένα θαύμα της αρχαιότητας. Από εκεί ψηλά, ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα ακτινοβολεί στην ανθρωπότητα
Τον λένε και «Παρθενώνα της Πελοποννήσου». Οχι άδικα. Κατ΄ αρχάς τον έχτισε –σύμφωνα με τον Παυσανία– ο Ικτίνος, ο αρχιτέκτονας του ίδιου του Παρθενώνα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.
Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγαλίας είναι ένα αριστουργηματικό κομψοτέχνημα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής.
Ενας ιδιοφυής συνδυασμός του αρχαϊκού στυλ που επέβαλλε η συντηρητική θρησκευτική παράδοση των Αρκάδων με τα νέα γνωρίσματα της κλασικής εποχής.
Οπως σημειώνει και η UNESCO που τον ενέταξε στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 1986 (ήταν το πρώτο στην Ελλάδα μνημείο που περιλήφθηκε στην περίφημη λίστα πριν ακόμη και από την Ακρόπολη των Αθηνών), ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα συνδυάζει τη δωρική γαλήνη με τις τολμηρές ανανεωτικές ιδέες του δημιουργού του.
Πρόκειται για ένα από τα καλύτερα σωζόμενα μνημεία της κλασικής αρχαιότητας.
Για την ακρίβεια, είναι ο καλύτερα διατηρημένος ναός μετά τον ναό του Ηφαίστου στην Αθήνα. Εδώ βρισκόταν το αρχαιότερο κορινθιακό κιονόκρανο που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
Μας το σύστησαν τα σχέδια των πρώτων περιηγητών και θραύσματά του φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Το συγκεκριμένο κιονόκρανο ήταν η απόληψη ενός κίονα που έστεκε μόνος στο κέντρο του σηκού, του εσωτερικού δηλαδή δωματίου του ναού.
Κατά μία άποψη, μάλιστα, ο κίονας αυτός αποτελούσε ανεικονική παράσταση θεότητας, ακολουθώντας τις βαθιές λατρευτικές παραδόσεις της Αρκαδίας…
Το πλήθος όμως των πρωτοτυπιών στην εξωτερική και εσωτερική διαρρύθμιση δεν σταματά εδώ.
Ο θαυμαστός συνδυασμός
Ο ναός του Επικούρειου Απόλλωνα είναι ο μοναδικός που συνδυάζει στοιχεία και των τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών της αρχαιότητας: δωρικό, ιωνικό και κορινθιακό στυλ συμβιώνουν αρμονικά σε ένα αρχιτεκτονικό θαύμα μνημειωδών διαστάσεων, που δεσπόζει στο γυμνό, βραχώδες τοπίο των Βασσών εδώ και 2.500 χρόνια.
Η ανέγερσή του τοποθετείται στο 420-400 π.Χ. σε υψόμετρο 1.130μ. στο όρος Κοτίλιο 14 χλμ. νότια της σημερινής Ανδρίτσαινας.
Από εκεί αγέρωχα ατενίζει την Ηλεία, την Αρκαδία και τη Μεσσηνία. Ο Παυσανίας τον θεωρεί τον δεύτερο μετά της Τεγέας πελοποννησιακό ναό σε κάλλος και αρμονία.
Είναι χτισμένος από ανοιχτόχρωμο τοπικό ασβεστόλιθο και μόνο ορισμένα μέρη της οροφής, τα κιονόκρανα του σηκού και ο γλυπτός διάκοσμος, είναι από μάρμαρο.
Το βασικότερο διακοσμητικό του στοιχείο ήταν η μαρμάρινη ιωνική ζωφόρος που υπήρχε μέσα στον σηκό. Είχε μήκος 31 μέτρα και αποτελείτο από 23 μαρμάρινες πλάκες.
Στις 12 απεικονίζεται η Αμαζονομαχία και στις υπόλοιπες 11 η Κενταυρομαχία.
Δυστυχώς τα... μάρμαρα του Επικούρειου Απόλλωνα είχαν την ίδια τύχη με τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Αλλο ένα κοινό σημείο των δυο αριστουργημάτων.
Κατά την πρώτη συστηματική ανασκαφή από ομάδα αρχαιόφιλων επιστημόνων το 1812 οι πολύτιμες πλάκες ανακαλύφθηκαν στον σηκό και το 1815 μεταφέρθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο, όπου και εκτίθενται...
Γλύπτης της ζωφόρου ίσως ήταν ο Παιώνιος, που φιλοτέχνησε στην Ολυμπία το περίφημο άγαλμα της Νίκης.
Εξωτερικά υπήρχε δωρική ζωφόρος με ακόσμητες μετόπες και τρίγλυφα ενώ ανάγλυφη διακόσμηση έφεραν μόνο οι εσωτερικές μετόπες των στενών πλευρών. Ο ναός είναι δωρικός, περίπτερος, με πρόναο, σηκό, άδυτο και οπισθόδομο. Εχει 6 κίονες στις στενές και 15 στις μακρές πλευρές, αντί της καθιερωμένης για την εποχή αναλογίας 6 x 13. Μεγάλη πρωτοτυπία ήταν η διαμόρφωση του εσωτερικού με ιωνικούς ημικίονες.
Η πρώτη σημαντική καταστροφή του σημειώθηκε όταν έπεσε η στέγη, λόγω φθοράς των ξύλινων δοκών.
Σοβαρές ζημιές υπέστη και από ανθρώπινες επεμβάσεις για την απόσπαση του μετάλλου των συνδέσμων. Ταυτίσθηκε επιτυχώς το 1765 από τον Γάλλο αρχιτέκτονα J. Bocher.
Από το 1987 προστατεύεται με ειδικό στέγαστρο, που αναμένεται να απομακρυνθεί μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων εργασιών.
Η πρόσβαση γίνεται από τη Μεγαλόπολη μέσω Καρύταινας και από τα Κρέστενα Ηλείας.
Πηγή: thetravelbook.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου