Το Ανάθεμα και ο Μεγάλος Πλάτανος της Ζαχάρως!

Μια άγνωστη σελίδα από την εποχή του Εθνικού Διχασμού, και στον τόπο μας, στη Ζαχάρω. . Ο Μεγάλος Πλάτανος, σύμβολο της περιοχής, είναι ένα σημείο αναφοράς για τη σημερινή Ζαχάρω.

Με την ανάρτηση μας αυτή καταγράφουμε την ιστορία αυτή, όπως την πήραμε από διαδίκτυο όχι για να διχάσουμε, αλλά για να θυμόμαστε, να κατανοήσουμε το παρελθόν και γιατί όχι να μην συμφιλιωθούμε μαζί του. Με τον τρόπο αυτό ο λαός μας δεν ξεχνά, οι ιστορίες του ψιθυρίζονται και οι αναμνήσεις ζουν.

Το 1916, η Ελλάδα βρισκόταν διχασμένη ανάμεσα σε δύο κόσμους: το βασιλικό στρατόπεδο και το βενιζελικό κίνημα. Ο Εθνικός Διχασμός είχε φτάσει στο αποκορύφωμά του, διαπερνώντας κάθε πτυχή της κοινωνικής και πολιτικής ζωής του τόπου.

Μέσα σε αυτό το τεταμένο κλίμα, μια από τις πιο σκοτεινές εκδηλώσεις του αντιβενιζελικού αγώνα υπήρξε το Ανάθεμα — μια τελετουργική καταδίκη του Ελευθερίου Βενιζέλου, που οργανώθηκε με πρωτοβουλία της εκκλησιαστικής ιεραρχίας και φιλοβασιλικών κύκλων, υπό την καθοδήγηση του Μητροπολίτη Αθηνών Θεόκλητου.

Στο Πεδίον του Άρεως, πλήθη πιστών συγκεντρώνονταν για να εκτοξεύσουν κατάρες εναντίον του Βενιζέλου και των υποστηρικτών του. Έριχναν μικρές πέτρες σε έναν σωρό, συμμετέχοντας σε μια θρησκευτικοπολιτική "τελετή αφορισμού". Παρόμοιες σκηνές οργανώθηκαν σε πολλές περιοχές της Παλαιάς Ελλάδας.

Ούτε η Ζαχάρω, η νεόκτιστη και αναπτυσσόμενη κωμόπολη της Ηλείας, έμεινε έξω από αυτές τις εκδηλώσεις.

Με πρωτοβουλία ιερωμένων και φιλοβασιλικών κύκλων, ο κόσμος καθοδηγήθηκε φανατισμένα στο γεφύρι — στο σημείο που σήμερα βρίσκονται τα φανάρια — όπου είχε τοποθετηθεί ένας πάσσαλος από χλωρό πλατάνι. Εκεί ρίχτηκαν οι λίθοι του Αναθέματος.

Η ιστορία δεν τελειώνει εκεί. Κατά μια απίστευτη συγκυρία, ο πάσσαλος του πλατανιού ρίζωσε. Το δέντρο αναπτύχθηκε γρήγορα και έγινε ο Μεγάλος Πλάτανος, σύμβολο της περιοχής.

Η λαϊκή φαντασία δεν άργησε να δώσει στο γεγονός μια μεταφυσική ερμηνεία: το δέντρο ήταν "θεϊκή απάντηση" στο άδικο του Αναθέματος. Στη δεκαετία του 1960, κάθε αναφορά στο Ανάθεμα και στον Πλάτανο απαγορεύτηκε.

Όποιος τολμούσε να μιλήσει θεωρείτο "Λαμπράκης", "αριστερός", και αντιμετώπιζε κοινωνικό και πολιτικό στιγματισμό. Παρ’ όλα αυτά, η τοπική παράδοση κράτησε ζωντανή τη μνήμη, καταγράφοντας ονόματα, πρόσωπα και επεισόδια.

Ο Μεγάλος Πλάτανος δεν είναι απλώς ένα δέντρο – είναι ζωντανό μνημείο της μνήμης, της τύχης, και ίσως της συγχώρεσης.

Πολύ ταπεινά θα κάνω μια πρόταση στη Δημοτική Αρχή να τοποθετήσει επάνω στον πλάτανο μια πινακίδα, την οποία συνάντησα στο χωριό του Μακρυγιάννη, την κατέγραψα και την έχουμε τοποθετήσει στο Βαρκό στον πιο γέρικο πλάτανο,, αλλά και στην Καλίδονα στον γέρικο πλάτανο που χρονολογείται άνω των 200 ετών.

<< Αν είχες πλάτανέ μου , γλώσσα και μιλιά,

Θα μας έλεγες τι είδες από τα χρόνια τα παλιά..>>