Σπύρος Μπεράτης, Αλέξανδρος Ρήγας, Διονύσης Σιμόπουλος, Δημήτρης Σπύρου, Γεωργία Χατζή, Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος
Ηλίας Ανδριόπουλος
«Το θαύμα λειτουργεί ακόμη στην Ηλεία»
 |
| Ηλίας Ανδριόπουλος |
«Η Ηλεία είναι ένας τόπος λατρεμένος, όπου το θαύμα λειτουργεί ακόμα», λέει ο πολυτραγουδισμένος συνθέτης Ηλίας Ανδριόπουλος.
Γεννήθηκε στο χωριό Λατζόι, κοντά στην Αρχαία Ολυμπία.
«Εκεί μεγάλωσα, πήγα σχολείο σε καιρούς δύσκολους, που διέθεταν όμως ευγένεια κι ευαισθησία και σιγά σιγά ανακάλυψα τη μουσική και τον κόσμο. Τότε διαπλάστηκε η καλλιτεχνική μου φύση και σχηματίστηκε η προτίμησή μου στη μουσική.
Θεωρώ τον εαυτό μου ευεργετημένο από τους θεούς, που γεννήθηκα και μεγάλωσα σε αυτά τα χώματα».
Ο συνθέτης και δοκιμιογράφος που μελοποίησε Οδ. Ελύτη, Γ. Σεφέρη, Ν. Γκάτσο, Μ. Ελευθερίου και έγραψε διάσημα τραγούδια (όπως «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες» και «Μην κλαις»), δεν διέκοψε ποτέ τη σχέση του με την Ηλεία.
Στην παραλιακή Σκαφιδιά περνά τις μισές ημέρες του έτους απολαμβάνοντας τη φύση, γράφοντας, μελετώντας και ακούγοντας μουσική.
«Οταν μιλώ για θαύμα που συντελείται αδιάκοπα στο μαγικό αυτό μέρος, έρχονται στο νου μου καλοκαίρια των παιδικών μου χρόνων τη δεκαετία του 1960 μέσα στις σταφίδες, τα πλατάνια και τα κρύα νερά. Είχε απέραντους κάμπους με σταφίδες τα χρόνια εκείνα η Ηλεία.
Οι πόλεις και τα χωριά της διατηρούσαν τα γνήσια αστικά και λαϊκά χαρακτηριστικά τους. Αυτό που έχει εντυπωθεί βαθιά στην ψυχή μου είναι το ολύμπιο φως, που χύνονταν τα μεσημέρια και τα απογεύματα του καλοκαιριού γλυκαίνοντας τις πλαγιές με τα πεύκα και τα κυπαρίσσια».
Κατά την άποψή του, η μοναδικότητα της Ηλείας συνίσταται στη γλυκιά, ήρεμη φύση της, τη στοχαστική εικόνα της θάλασσας του Ιονίου, τις ξανθιές αμμουδιές του Ομήρου, που απλώνονται σε μεγάλο μήκος και σου υποβάλλουν το αίσθημα της ελληνικής συνέχειας, όπως επίσης στις μεγάλες φορτίσεις που έρχονται από το παρελθόν: Ολυμπία, Ηλιδα, Καϊάφας, Φιγαλία, Χλεμούτσι, Κυλλήνη, Επικούρειος Απόλλωνας.
Αυτός ο τόπος εκλέπτυνε τη φαντασία και χάραξε την ευαισθησία και τον λυρισμό του. «Η μουσική δεν έχει πατρίδα. Οι συνθέτες όμως έχουν και αυτήν αναδεικνύουν μέσα από το έργο τους»...
Κώστας Καζάκος
«Είμαστε ανήσυχη ράτσα»
 |
| Κώστας Καζάκος |
Εχει μυρουδιές και εικόνες που δεν φεύγουνε ποτέ από το νου. Διαμορφώνουν τη συνείδησή μου».
Ο ηθοποιός και βουλευτής Κώστας Καζάκος γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Πύργο. Το 1948 αναγκάστηκε να έρθει στην Αθήνα με τα τρία αδέλφια του και τη μάνα του.
Ο πατέρας του, Αριστερός και μέλος του ΕΑΜ φυλακίστηκε και εξορίστηκε. «Εγώ ήμουν το μεγαλύτερο αγόρι και έπεσε το βάρος της οικογένειας στην πλάτη μου. Μέχρι να τελειώσω το νυχτερινό δούλευα συνεχώς χαμαλίκι για ένα μεροκάματο.
Αγριες καταστάσεις. Ακόμη έχω το βιβλιάριο του ΙΚΑ από τότε που ήμουν 13 χρονών». Την Ηλεία όμως δεν την ξέχασε. «Μια νύχτα μετά από πολλά χρόνια κατεβαίναμε με το αυτοκίνητο και με πήρε ο ύπνος στο δρόμο. Μόλις μπήκαμε στην Ηλεία, στα πρώτα χωριά ξύπνησα από τη μυρουδιά του αέρα, σαν να κινητοποιήθηκε μέσα μου μια δύναμη. Ανεξήγητα πράγματα».
Σπάνια, λέει, βρίσκεις τέτοιους γεωγραφικούς χώρους, με κάμπους, λιοστάσια, θάλασσες, βουνά και δάση.
Πήγαινε συχνά με την Τζένη Καρέζη στην αρχαία Ολυμπία, στο Κατάκωλο, τη Σπιάντζα. Γελούσαν με το ανέκδοτο του Ιμπραήμ που λέγεται πως φώναξε «Αφρικα Αφρικα» όταν έφθασε με φελούκες στην Πελοπόννησο κι αντίκρισε τους Ηλείους που ήταν μελαψοί από την αρχαιότητα...
«Τα πρόσωπα των Ηλείων έχουν μια περιέργεια, μια εξυπνάδα που είναι πονηριά και καπατσοσύνη μαζί. Είμαστε ανήσυχη ράτσα, ερευνητική με πολλές αρετές, οι οποίες μπορούν κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες να αντιστραφούν και να ψάχνεις να τις βρεις...
Οι ίδιοι άνθρωποι, που θα μπορούσαν σε άλλες συνθήκες να μεγαλουργήσουν, που υπήρξαν αγωνιστές με αυτοθυσία και πατριωτισμό, σήμερα είναι με το κεφάλι σκυμμένο, τρομοκρατημένοι και σε πλήρη σύγχυση, λόγω φτώχειας, ανασφάλειας, άγνοιας και τρομοκρατίας. Αισθάνεσαι έντονα πως πρέπει να ορθωθεί ξανά το ηθικό τους να αισθανθούν υπερήφανοι και αξιοπρεπείς».
Μαίρη Λίντα
«Αυτός ο τόπος έχει πολλή αγάπη»
 |
| Μαίρη Λίντα |
«Γεννήθηκα στον Πύργο της Ηλείας ένα ξημέρωμα στον φούρνο του πατέρα μου.
Τη μάνα μου την ξεγέννησε η γιαγιά μου η Μαριγούλα Δημητροπούλου. Γι αυτό με βγάλαν τραγουδίστρια Μαριγώ».
Η Μαριγώ Δημητροπούλου –που σε ηλικία επτά ετών «βαφτίστηκε» από τον Ορέστη Λάσκο Μαίρη Λίντα– άκουσε τις πρώτες της νότες στον Πύργο.
«Ημουν πολύ μικρή, 3-4 ετών και κοιμόμουν σε μια κούνια στην κρεβατοκάμαρα της μητέρας μου. Θυμάμαι σαν όνειρο τον αρραβωνιαστικό της αδελφής μου να βάζει το γραμμόφωνο έξω από το παράθυρο και να τραγουδά.
Εγώ μόλις άκουγα τραλαλα αμέσως σηκωνόμουν όρθια. Δεν μπορούσαν να με κρατήσουνε. Θυμάμαι ακόμη δυο τραγούδια της εποχής εκείνης».
Οταν γεννήθηκε είπε κάποιος ακούγοντας τα κλάματα «Τι μελωδική φωνή»! «Φαίνεται θα γίνει πριμαντόνα αυτή», είχε απαντήσει τότε προφητικά ο πατέρας της... Από τον Πύργο έφυγε πολύ μικρή, σε ηλικία 5,5 ετών για τη μεγάλη πόλη.
Σε ηλικία επτά ετών πήγε σε βραδιά ταλέντων στο Αλκαζάρ, απέναντι από το σταθμό Λαρίσης. Εκεί την ανακάλυψε ο Ορέστης Λάσκος, της άλλαξε το όνομα και άνοιξε την πόρτα για μια λαμπρή καριέρα. Πάντα όμως αγαπά και σέβεται τον τόπο που γεννήθηκε.
Κάθε χρόνο θα περάσει από την Ηλεία. Εκεί θυμάται τις μυρωδιές από τα φαγητά της μάνας της που έβαζε κατσαρόλα και μοσχοβολούσε η γειτονιά. «Κι εγώ μαγειρεύω, είμαι καλή μαγείρισσα».
Της αρέσει η Ηλεία. «Αυτός ο τόπος έχει πολλή αγάπη. Βοηθάει ο ένας τον άλλο. Οι άνθρωποι είναι ήσυχοι κι όταν σου μιλούν εννοούν αυτό που λένε. Είναι προσηνείς, καλόκαρδοι. Τρέχουν να σε φιλέψουν. Σε τέτοιο βαθμό που δυσκολεύομαι κάθε φορά να κουβαλώ τα τόσα κεράσματα»...
Σπύρος Μπεράτης
«Εδώ ραδιοφωνικός σταθμός Αμαλιάδας»
 |
| Σπύρος Μπεράτος |
Τον πομπό τον είχε φτιάξει ο ίδιος με λάμπες μετασχηματιστές και πυκνωτές που είχε αγοράσει στο Μοναστηράκι.
Από το 1950 πειραματιζόταν στην ταράτσα της πολυκατοικίας του στο Παγκράτι. Καταβρόχθιζε με μανία κάθε βιβλίο περί ηλεκτρονικών. Ο κόπος και το μεράκι του δεν πήγαν χαμένα.
Το 1952 κατάφερε να ακουστεί στα μεσαία το «Εδώ ραδιοφωνικός σταθμός Αμαλιάδας»... Από τότε μια λαμπρή ιστορία ξεκίνησε για την πόλη της Ηλείας, που αποδείχθηκε πρωτοπόρα στις ραδιοτεχνολογίες
Ο Εθνικός Κήρυκας της Νέας Υόρκης έφτασε να παρακινεί τους Ελληνες ευεργέτες να χρηματοδοτήσουν σπουδές του Μπεράτη στα ηλεκτρονικά. «Την εποχή εκείνη η ραδιοφωνία ήταν κάτι άγνωστο, εξεζητημένο. Με ταξίδεψε σε έναν κόσμο πρωτόγνωρο και τον αγάπησα».
Με υπερηφάνεια μας μιλά για τα καθημερινά γράμματα συμπαράστασης και περιγράφει περιστατικά για ναυτικούς που ταξίδευαν από Κίνα και είχαν μέρες να δουν στεριά αλλά έβαζαν τα κλάματα μόλις άκουγαν ξαφνικά το Εδώ ραδιοφωνικός σταθμός Αμαλιάδας.
«Σε μια συνεστίαση με πλησίασε ένας στρατηγός εν αποστρατεία και μου είπε πως στο κρησφύγετο του Διγενή στην Κύπρο ακούγανε το ραδιόφωνο της Αμαλιάδας, επειδή οι Εγγλέζοι έριχναν παράσιτα στην Αθήνα. Αυτά είναι η πληρωμή μου».
Ο σταθμός του ήταν ο μόνος που έπαιζε τότε λαϊκά τραγούδια, είδος απαγορευμένο για τους πομπούς του ΕΙΡ. «Ο Δημήτρης Μητροπάνος έχει πει: τη μουσική μου παιδεία την οφείλω στον ραδιοφωνικό σταθμό Αμαλιάδας».
Ο ίδιος λειτούργησε το 1966 και τον πρώτο ραδιοφωνικό σταθμό στα fm στην Ελλάδα, όχι χωρίς αντιδράσεις, ενώ το 1962 έκανε τις πρώτες επιτυχημένες δοκιμές για τηλεοπτική αναμετάδοση.
Σπούδασε ραδιοηλεκτρολογία και θήτευσε ως ηλεκτρονικός στην ΕΡΤ, όπως επίσης και ως δήμαρχος Αμαλιάδας. Στο εργαστήριο των ηλεκτρονικών κατασκευών του τη δεκαετία του 1970 δεν χωρούσε ο κόσμος που ερχόταν για να δει ποδόσφαιρο από την τηλεόρασή του.
Γι΄ αυτό και είχε τραβήξει με καλώδιο το σήμα σε ένα κοντινό κινηματογράφο, προσφέροντας θέαμα σε όλους. Το 1959 ο ραδιοσταθμός Αμαλιάδας πέρασε στο ΕΙΡ, αργότερα δημιουργήθηκε ο Ομιλος Φίλων Ραδιοφωνικού Σταθμού Αμαλιάδας.
Κι αν βρεθείτε στην πόλη σήμερα αξίζει τον κόπο να γυρίσετε έστω και για λίγο τη βελόνα στα 91,1 στα fm και στα 1584 στα μεσαία...
Αλέξανδρος Ρήγας
«Η Ηλεία είναι μοναδική μέσα μου»
 |
| Αλέξανδρος Ρήγας |
Με αθωότητα και νοσταλγία. Αυτό που θυμάμαι πολύ δυνατά μέχρι σήμερα είναι οι εκατοντάδες βόλτες στην Αρχαία Ολυμπία με τους γονείς μου, την αδερφή μου, αλλά και μεγαλύτερες παρέες».
Ο σεναριογράφος και ηθοποιός Αλέξανδρος Ρήγας τελείωσε το λύκειο στον Πύργο, από όπου κρατά μέχρι και σήμερα σημαντικές φιλίες από παλιούς συμμαθητές.
Εκτός από την αρχαία Ολυμπία, θυμάται έντονα τις βόλτες στο Επαρχείο και την παραλία της Κουρούτας στην Αμαλιάδα, που περνούσε τις παιδικές του διακοπές.
«Η Ηλεία είναι μοναδική μέσα μου. Είναι όλα μου τα παιδικά βιώματα και όνειρα, είναι τα καλοκαίρια με τα ακατάπαυστα παιχνίδια και μπάνια στις θάλασσες, οι χειμώνες με τα διαβάσματα.
Ενώ τότε τα θεωρούσα βάσανα, τώρα πια έχω πολύ διαφορετική άποψη γι΄ αυτές τις αναμνήσεις.
Η αρχαία Ολυμπία πάντως είναι σίγουρα ένας τόπος όπου νιώθεις πως οι αιώνες σου μιλάνε. Πέτρες, δέντρα και ουρανός σε ένα πάντρεμα που για μένα γεννά ποίηση».
Παραδέχεται πως η ιδιαίτερη πατρίδα του τον επηρέασε –έστω και υποδόρια– στην απόφασή του να ασχοληθεί με τις τέχνες και το θέατρο. «Θυμάμαι ακόμα όλες τις παραστάσεις στο Δημοτικό, στις σχολικές γιορτές. Πάντοτε τις περίμενα με ανυπομονησία.
Πάνω από όλα θυμάμαι την πρώτη επαγγελματική θεατρική παράσταση που είδα και μαγεύτηκα απευθείας…
Ηταν λες και αποφάσισα εκείνη τη στιγμή -χωρίς να το γνωρίζω- αυτό που θα ακολουθούσα σε όλη μου τη ζωή. Η εν λόγω παράσταση ήταν στον Πύργο με την Κάτια Δανδουλάκη και τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ στο έργο «Ηρθες και θα μείνεις», σε διασκευή Μάριου Πλωρίτη. Μου άρεσε τόσο πολύ που ήθελα να την ξαναδώ.
Φευ όμως, ο θίασος ήταν σε περιοδεία, οπότε δεν είχα δεύτερη ευκαιρία». Μόλις πριν από λίγους μήνες ήταν ο ίδιος σε περιοδεία με τη νέα κωμωδία που έχει γράψει με τον Δημήτρη Αποστόλου: «Τα παιδιά θα ΄ρθουνε στις οχτώ».
Ετσι βρέθηκε ξανά στον Πύργο μετά από χρόνια και πήγε για έναν καφέ. «Διαπίστωσα ότι η πλατεία έχει αλλάξει πολύ, σε σχέση με αυτό που εγώ θυμόμουν.
Υπάρχει μια ζωντάνια και μια θετική αύρα στον χώρο αλλά και τον κόσμο, που δεν υπήρχε παλαιότερα σε τέτοιον βαθμό. Αυτό με χαροποίησε ιδιαίτερα».
Διονύσης Σιμόπουλος
«Το ωραιότερο μέρος του κόσμου»
 |
| Διονύσης Σιμόπουλος |
Ο Διονύσης Σιμόπουλος, βραβευμένος φυσικός, αστρονόμος και διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου σίγουρα δεν τις ξεχνά.
Μιλά με μεγάλη αγάπη για το χωριό του, τον Γρύλλο στην επαρχία Ολυμπίας.
Μπορεί να μη γεννήθηκε αλλά έζησε εκεί σχεδόν όλα τα καλοκαίρια της ζωής του.
Είναι ένα μικρό χωριό στην πλαγιά του Λαπίθα, φυτεμένο ανάμεσα στα αειθαλή φυλλώματα των πεύκων και των κουκουναριών πάνω στον δρόμο που οδηγεί από τον Πύργο προς την Ανδρίτσαινα και τον περίφημο ναό του Επικούρειου Απόλλωνα. «Τα βράδια συμβαίνει ένα παράξενο πράγμα, που δεν μπόρεσα ποτέ να εξηγήσω.
Ο βραδινός ουρανός φαίνεται σα να σκύβει από τον Γρύλλο σε βαθιά υπόκλιση αγγίζοντας κατά κάποιον τρόπο τη Γη μας.
Ίσως γι’ αυτό τα άστρα να φαίνονται πιο λαμπερά όταν τα κοιτάζω από τον Αϊ-Γιώργη»! Ένα αυγουστιάτικο βράδυ πριν από μερικά χρόνια, από το χωριό του είδε ακόμη και το Σέλας, μετά από μια εκτίναξη τεραστίων ποσοτήτων ηλιακής μάζας, όπως αποδείχθηκε.
«Από τους λόφους που περιτριγυρίζουν το χωριό μπορεί κανείς να αγναντέψει άνετα ολάκερη την περιοχή. Στα δυτικά βλέπεις το Ιόνιο να ξεδιπλώνεται στα βάθη του ορίζοντα χρωματισμένο, λες, μ’ εκείνο το βαθύ γαλάζιο που ξετρελαίνει τους ξένους.
Πολύ πιο κοντά απλώνονται οι απέραντες αμμουδιές του Καϊάφα και βορειότερα η αμμουδιά και η πεδιάδα του Σαμικού που στην αρχαία εποχή ονομάζονταν Σαμία ή Σάμος.
Σ' αυτή την τοποθεσία, μέσα σ’ ένα άλσος από αγριελιές, βρίσκονταν, όπως λένε, το περίφημο ιερό του Σαμίου Ποσειδώνα όπου συνέρχονταν οι αντιπρόσωποι της ομοσπονδίας των έξι πόλεων που είχαν ιδρύσει οι Μινωίτες της Λήμνου.
Από την άλλη πλευρά διακρίνεται ο κάμπος της Αγουλινίτσας και η κοιλάδα όπου βρίσκεται ξαπλωμένο το φιδίσιο κορμί του Αλφειού. Τις όχθες του αρχαίου αυτού κυνηγού, που μεταμορφώθηκε σε ποτάμι χάρη στον έρωτά του για τη νύμφη Αρέθουσα, τις στεφανώνουν τα ερείπια του αρχαιολογικού χώρου της Ολυμπίας».
Οπως αποκαλύπτει ο κ. Σιμόπουλος, ο Γρύλλος ήταν ένας από τους δύο γιους του Ξενοφώντα, που σύμφωνα με την τοπική παράδοση σκοτώθηκε από αγριογούρουνο στο δάσος που κάλυπτε κάποτε το χωριό.
Κοντά στον αρχαίο Σκιλλούντα, άλλωστε, στην σημερινή περιοχή της Κρέστενα ήταν το υποστατικό που είχαν δωρίσει οι Λακεδαιμόνιοι στον Ξενοφώντα και στο οποίο έζησε επί 20 χρόνια (393 - 371 π.Χ.) στη διάρκεια της εξορίας του από την Αθήνα.
Εδώ έγραψε κάποια από τα έργα του, όπως τα «Ελληνικά» και τον «Οικονομικό», που θεωρείται από πολλούς το πρώτο έργο στο χώρο της Διοίκησης των Επιχειρήσεων.
«Παρ’ όλο που δεν μπορώ να ξέρω πως φαίνεται σε κάποιον πάρα έξω, για μένα τουλάχιστον ο Γρύλλος είναι το ωραιότερο μέρος του κόσμου! Γιατί, παρ’ όλο που του λείπουν πολλά, έχει εντούτοις ψυχή: την ψυχή της ρίζας που με γέννησε».
Δημήτρης Σπύρου
«Με εμπνέουν η Ηλεία και οι νέοι άνθρωποι»
 |
| Δημήτρης Σπύρου |
Οι άνθρωποι, η ιστορία και το φυσικό περιβάλλον είναι που κάνουν την Ηλεία μοναδική, λέει ο σκηνοθέτης και συγγραφέας Δημήτρης Σπύρου, που γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Διάσελλα, ένα ορεινό χωριό της Ολυμπίας.
«Μέχρι που τέλειωσα το Δημοτικό δεν είχα ταξιδέψει έξω απ' το χωριό μου.
Στο τέλος του Γυμνασίου, τα πιο μακρινά ταξίδια μου ήταν μέχρι τη Μεσσηνία και την Αρκαδία. Η παιδική ηλικία μας ακολουθεί για πάντα. Γι αυτό κουβαλάω και σήμερα μαζί μου την Ηλεία».
Εκτός από τα τοπία εξαίρετου φυσικού κάλλους, τη σπουδαία ιστορία και το μοναδικό συμβολισμό της Ολυμπίας, στην Ηλεία υπήρχε – λέει ο σκηνοθέτης – ένας ολοζώντανος λαϊκός πολιτισμός που «ανεπαισθήτως σου διαμόρφωνε την αισθητική, τις αντιλήψεις σου για τον άνθρωπο, την κοινωνία, τη ζωή». Προσπαθεί πάντα να ανακαλύπτει την Ηλεία.
Τη σημερινή και την αρχαία. «Προσπαθώ επίσης να δρω δημιουργικά για την πολιτιστική της ανάπτυξη. Με εμπνέει η περιοχή και κυρίως οι νέοι άνθρωποι. Οι δυσκολίες είναι τεράστιες αλλά αξίζει ν’ αγωνίζεσαι για τον τόπο σου και του νέους».
Ο κ. Σπύρου είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους. «Το Φεστιβάλ έχει διεθνή ακτινοβολία. Συμβάλλει ποικιλότροπα στην ανάπτυξη της περιοχής.
Ο Πύργος και ευρύτερα ο νομός Ηλείας είναι ένα διεθνές κέντρο συνάντησης για την κινηματογραφική παιδεία. Πάνω απ’ όλα όμως, το Φεστιβάλ είναι σημαντικό για τους ίδιους τους νέους μας.
Η τέχνη και ιδιαίτερα ο κινηματογράφος, είναι ένας χώρος που μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στην αναδόμηση της προσωπικότητας του παιδιού και στη δημιουργική σχέση του με τον έξω κόσμο.
Ασχολείται με μαεστρία με ιστορίες ανθρώπινων σχέσεων, γεμάτες από εμπλοκές, συναισθήματα, συγκρούσεις, προβληματισμό, αξίες αληθινές, επιθυμία για κάθαρση και δικαίωση της ύπαρξης».
Ο τόπος καταγωγής του έπαιξε ρόλο στην απόφασή του να ασχοληθείτε με τις τέχνες και τον κινηματογράφο; «Ειλικρινά δεν είμαι βέβαιος. Οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι μελετάνε 30 χρόνια τη μνήμη της παιδικής ηλικίας και τη σημασία της στη διαμόρφωση της προσωπικότητας»...
Γεωργία Χατζή
«Οικουμενική η λάμψη της Ολυμπίας»
 |
| Γεωργία Χατζή |
Η μοναδικότητα της Ολυμπίας στηρίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες: την άρρηκτη σύνδεσή της με την Ιερά Εκεχειρία –το μακροβιότερο σύμφωνο παύσης εχθροπραξιών από καταβολής κόσμου– αλλά και την ενσάρκωση από τους αθλητές των Ολυμπιακών Αγώνων του οράματος «νους υγιής εν σώματι υγιεί», ιδεώδες του καλού καγαθού πολίτη», εξηγεί η προϊσταμένη της Ζ ΕΠΚΑ, Γεωργία Χατζή.
Τι πρέπει να προσέξει ιδιαίτερα ο επισκέπτης στον αρχαιολογικό χώρο; «Το πλήθος των ενεπίγραφων βάθρων των νικητών, χωρίς τα αγάλματα τους. Δώδεκα από αυτά, πριν από την είσοδο του σταδίου, έφεραν από έναν χάλκινο Δία και παραδειγμάτιζαν τους αθλητές, ώστε να μην παραβούν τους κανόνες κατά την άθληση.
Επίσης, υπολείμματα βάσης στο άδυτον του ναού του Διός, δείχνουν ότι εκεί στεκόταν κάποτε το χρυσελεφάντινο άγαλμα του ένθρονου θεού, ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου.
Τα θεμέλια του εργαστηρίου του διάσημου γλύπτη Φειδία, όπου αυτό φιλοτεχνήθηκε, στηρίζουν σήμερα μια παλαιοχριστιανική βασιλική».
Οσο για τους θησαυρούς του μουσείου, αυτοί είναι πολλοί και διάσημοι: «Τα εκπληκτικά σε πλήθος και ποικιλία χαλκά αφιερώματα, που καθιστούν την Ολυμπία μοναδική χαλκοθήκη του αρχαιοελληνικού κόσμου, το πήλινο σύμπλεγμα Διός – Γανυμήδη, ο γλυπτός διάκοσμος του ναού του Διός, η Νίκη του Μενδέου Παιωνίου, το σύμπλεγμα Ερμού και Διονύσου του Πραξιτέλους».
Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος
«Κάποτε στον Πύργο»
 |
| Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος |
Από το σύμπαν των διηγημάτων του, με το λεπτό, διακριτικά ειρωνικό χιούμορ και τις καθαρές λιτές γραμμές, η γενέθλια γη δεν απουσιάζει.
Ο βραβευμένος συγγραφέας Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος γεννήθηκε στον Πύργο Ηλείας, το 1930, σε μια πόλη πολύ διαφορετική.
«Η πόλη που περιγράφω στο βιβλίο Βουστροφηδόν δεν έχει καμία σχέση με το σήμερα. Κατά κάποιον τρόπο ανελήφθη. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον εμφύλιο κατεστράφη και σχεδόν ομαδικά άδειασε.
Οι Πυργιώτες μετοίκησαν για να επιβιώσουν», λέει στο «Travel Book», θαλερότατος στα 84 χρόνια του. Η ιστορία του νεότερου Πύργου είναι συνυφασμένη με την ιστορία της σταφίδας, του μαύρου χρυσού της εποχής, εξηγεί.
Η ηλειακή πρωτεύουσα αναπτύσσεται ως αστικό κέντρο, με τραπεζίτες και σταφιδοεξαγωγείς από τα μέσα του 19ου αιώνα. Στο Κατάκολο δημιουργείται λιμάνι για τις εξαγωγές κυρίως στην Αγγλία. Τα κάρα δεν επαρκούν και έτσι δημιουργείται ο πρώτος -δημοτικός μάλιστα- σιδηρόδρομος της Ελλάδας ανάμεσα στον Πύργο και στο Κατάκολο.
Οι συνθήκες οδηγούν στην ανάπτυξη μιας αστικής τάξης κι ενός ισχυρού εργατικού προλεταριάτου. «Στον Πύργο λειτουργούσε η εταιρεία οίνων και οινοπνευμάτων, όταν οι βαρελοποιοί έκαναν μια σκληρή απεργία. Η εταιρεία για να τη σπάσει έφερε βαρελοποιούς από την Ιταλία»!
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, στον Πύργο του 19ου αιώνα, ανθούν τα πρώτα αναρχικά κινήματα της Ελλάδας. «Το αναρχικό κίνημα άφησε σπουδαία ονόματα. Από τους πιο γνωστούς ήταν ένας εξάδελφος του Ανδρέα Καρκαβίτσα, εφαπλωματοποιός, ονόματι Ανδρέας Σ. Καρκαβίτσας», σημειώνει ο κ. Παπαδημητρακόπουλος.
Νωρίς άρχισαν και τα θαλάσσια λουτρά, από τους αστούς του Πύργου, που πήγαιναν με κάρα κι άλογα κι αργότερα με το τρένο στο Κατάκολο, όταν ακόμη το μπάνιο στη θάλασσα ήταν σχεδόν άγνωστη δραστηριότητα στον τόπο μας. Το περιβάλλον αυτό ευνοούσε τα γράμματα.
«Αναπτυσσόταν μια αστική κοινωνία που περίμενε το απογευματινό τρένο από Αθήνα για να διαβάσει τις εφημερίδες στα μεγάλα καφενεία με καρέκλες τύπου Βιέννης ή στον Δικηγορικό Σύλλογο που λειτουργούσε εν είδει κλειστής λέσχης.
Στον Πύργο κυκλοφόρησε και κυκλοφορεί ακόμη η δεύτερη αρχαιότερη καθημερινή εφημερίδα στην Ελλάδα, η ‘’Πατρίδα’’ κι από το 1945 η εβδομαδιαία ‘’Αυγή’’, μια ιδιότυπη τοπική εφημερίδα με πανελλαδική κυκλοφορία. Από τον Πύργο έχουν βγει πολλοί αξιόλογοι συγγραφείς και ποιητές.
Ο Διονύσιος Κόκκινος και στους νεότερους χρόνους ο Γιώργης Παυλόπουλος, ο Τάκης Σινόπουλος, ο Τάκης Δόξας, όπως και πάρα πολλοί άλλοι. Ονόματα μεγάλης εμβέλειας. Υπήρχε πρόσφορο κλίμα για να ανακαλύψεις τη μαγεία του βιβλίου και της ανάγνωσης.
Είναι εκπληκτικό ότι στην Κατοχή εκδίδεται από μαθητές Γυμνασίου περιοδικό που λέγεται ‘’Οδυσσέας’’, από τον Οδυσσέα του Τζέιμς Τζόις». Ολα αυτά, εν μια νυκτί σχεδόν, διαλύθηκαν.
Μεταπολεμικά, το κενό στην πόλη καλύπτουν καινούργιοι κάτοικοι που έρχονται από τον κάμπο. Οι παλιοί ήταν κυρίως ορεσίβιοι Αρκάδες αλλά και Επτανήσιοι που έρχονταν ως εποχιακοί εργάτες.
Ο αστικός ιστός, που είχε αρχίσει να διαλύεται για οικονομικούς λόγους, εξαφανίστηκε. Σήμερα, μερικά νεοκλασικά διασώζουν την ιστορία. Οπως η Δημοτική Αγορά, το περίλαμπρο κτίριο του Τσίλλερ που άνοιξε επιτέλους ως μουσείο.
«Κι αυτό ακόμη δείχνει την οικονομική ακμή της πόλης. Ανέθεσαν στον Τσίλλερ να τους σχεδιάσει την Αγορά. Εγώ την πρόλαβα να λειτουργεί με χασάπικα, ψαράδικα, μανάβικα»...
Πηγή: thetravelbook.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου